Column – Salaris Hamers: ING slaat plank mis
Wat is het toch heerlijk, die vrijheid van meningsuiting. De CEO van ING was een riante salarisverhoging toegezegd en daar waren we het met zijn allen niet mee eens. Op sociale media lieten mensen hun emoties de vrije loop en kondigden ING-klanten in groten getale aan over te stappen naar een andere bank. Niets mis mee natuurlijk, dat recht hebben we in dit land gelukkig. Net als dat (overwegend linkse) politici eveneens het recht hebben er iets van te vinden. Ze mogen zelfs dezelfde tamelijk primitieve bewoordingen gebruiken (“Van de pot gerukt” – SP-voorzitter Ron Meyer). Echter, het wordt gevaarlijk wanneer ook daadwerkelijk beslissingen gebaseerd gaan worden op de onderbuikgevoelens van het volk. En dat is precies wat er gebeurde. Na de golf van maatschappelijke (en politieke) kritiek besloot de bank de salarisverhoging in zijn geheel in te trekken. Dat valt niet uit te leggen.
Ja, natuurlijk is de kleine twee miljoen euro die ING-topman Hamers nu toch al verdient meer dan voldoende om van rond te komen. Hij verdient daarmee 33 keer zoveel als de gemiddelde werknemer van de bank. Maar zijn loonsverhoging was op basis van zorgvuldig afgewogen argumenten (daarvan mogen we toch uitgaan) goedgekeurd door de Raad van Commissarissen, onder leiding van voorzitter Jeroen van der Veer. Dit controle-orgaan speldt zichzelf een enorm brevet van onvermogen op door nu het voornemen volledig af te blazen, onder druk van de publieke opinie. Een ongekend zwaktebod en een blijk van een schrijnend tekort aan moreel en maatschappelijk inzicht. Hard schreeuwen is kennelijk belangrijker dan inhoudelijke argumentatie.
Daarbij komt nog dat Van der Veer aangaf “de publieke reactie in Nederland op dit duidelijk gevoelige thema onderschat te hebben”. Ja, ammehoela. Deze Van der Veer is de man die onlangs nog Halbe Zijlstra het laatste zetje richting de uitgang van Buitenlandse Zaken gaf, door zijn ‘Poetin-verhaal’ totaal te ontkrachten. Heel het land viel over Zijlstra heen, die zich vervolgens – mede door het uitblijven van de door hem wel verwachte steun van Van der Veer – genoodzaakt voelde af te treden als minister. En deze Jeroen van der Veer onderschatte de kracht van de publieke opinie? Nonsens.
Dat brengt me bij het volgende. Komende week mag Nederland zijn onderbuikgevoel opnieuw de vrije loop laten, als er woensdag niet alleen gestemd wordt voor de gemeenteraden, maar tevens voor of tegen de nieuwe (reeds ingevoerde) Wet inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), door tegenstanders omgedoopt tot de ‘Sleepwet’. Ik kan u vast voorspellen wat er gaat gebeuren. Het merendeel van de stemmers zal tegen deze wet stemmen, “want we worden straks de hele dag afgetapt door de AIVD”. Dat is namelijk het beeld dat er door de media geschapen wordt. Ik zie, lees en hoor alleen maar de tegenstanders voorbijkomen in de journaals en kranten. Volstrekt logisch dan ook dat het publiek meent dat dit de algemene tendens is. En we lopen maar wat graag met de massa mee. Het kabinet, onder leiding van premier Rutte, zal vervolgens aangeven dat het de uitkomst van het raadgevende referendum in overweging zal nemen. Uiteindelijk gebeurt er vanzelfsprekend niets mee en blijft de wet ‘gewoon’ bestaan.
En dat is een goede zaak. Niet omdat ik per se voor deze wet ben (eerder het tegendeel), maar wel omdat de mensen die de wet opstelden, dit deden op basis van rationele argumenten en met behulp van adviezen van experts. Dat is immers wat er van politici verwacht mag worden. Sterker: het is het basisprincipe van de parlementaire democratie waarin we leven. We kiezen om de vier jaar Kamerleden (en daarmee indirect een premier, ministers en staatssecretarissen) die onze belangen mogen dan wel dienen te vertegenwoordigen. Referenda daarentegen houden in dat burgers zich – over het algemeen – niet gehinderd door enige kennis van zaken mogen uitspreken over allerlei ingewikkelde onderwerpen. Dat is minachting van de gekozen volksvertegenwoordigers en bovendien een schaamteloze vorm van collectieve zelfoverschatting. Daarom stem ik woensdag alleen voor de gemeenteraad.